به فرزند انسان که تازه زاییده شده باشد، عموماً در ساعت‌ها، روزها یا هفته‌های اول نوزاد میگویند. از هنگام تولد تا پایان یک ماهگی را دوره نوزادی می نامند. در واقع بر خلاف آنچه که در بین عموم مردم مطرح است، فقط به یک ماه اول زندگی، نوزاد گفته میشود. این مرحله از حساسیت خاصی بر خوردار بوده و یکی از مهمترین مراحل زندگی انسان می باشد. در این مرحله نوزاد خود را از نظر رفتاری و جسمی با محیط خارج از رحم تطبیق می دهد. وزن نوزاد: میانگین وزن نوزاد تازه متولد شده 4/3 کیلوگرم می باشد. که وزن پسران اندکی بیش از دختران می باشد. حدود 95 % نوزادان دوران بارداری را کامل طی کرده و پس از تولد وزنی بین 6/4 تا 5/2 کیلوگرم دارند که این وزن کاملا طبیعی میباشد.
نوزادی که وزن تولد زیر5 /2 و یا بالای 6/4 کیلوگرم داشته باشد باید مورد توجه پزشکی قرار گیرد. کاهش وزن مختصر در روزهای اولیه تولد به هیچ وجه نگران کننده نیست. در روزهای اول تولد 10 تا 50% وزن نوزاد کاهش میابد. این کاهش وزن مربوط به از دست دادن آب می باشد.
معمولا نوزاد رسیده و کامل در روزهای 10-14 تولد به وزن اولیه خود خواهد رسید. قد نوزاد: متوسط قد نوزاد50 سانتی متر می باشد که تقریبا 95 % نوزادان بین 44 تا 45 سانتی متر قد دارند. سر نوزاد: میانگین اندازه سر نوزاد حدود 35 سانتی متر است که بین 37/2 سانتی متر تا 32/6 سانتی متر متغیر است.
بعضی نوزادان هنگام عبور ازکانال استخوانی زایمان سرشان در ناحیه شیارها روی هم لغزیده و سر یک حالت کشیدگی وخربزه شکل به خود می گیرد. این حالت معمولا چند روز پس از تولد به حالت طبیعی باز میگردد. درروی سر نوزاد به دلیل جوش نخوردن استخونهای سر قسمت های نرمی لمس میشود. ناحیه بالا و جلویی آن را ملاج خلقی و ناحیه پشت سر را ملاج خلفی میگویند. باید توجه داشت از دستکاری این ناحیه خودداری شود. ملاج قدامی تا سن 12 تا 18 ماهگی بسته می شود و ملاج خلفی حداکثرتا سن 4 ماهگی بسته خواهد شد. سینه نوزاد: اندازه دور سینه نوزاد معمولا 2 سانتی متر کمتر از دور سر است.
اگر سینه نوزادی متورم باشد این اندازه گیری باید پس از ترمیم تورم انجام گیرد. در بعضی از نوزادان پسر یا دختر نسج پستانهای متورم و گاهی دارای ترشح شیر می باشد. در این صورت پستانها نباید دستکاری یا دوشیده شوند.
ترشحات شیربه علت وجود باقیمانده هورمونهایی است که در دوره جنینی از طریق مادر به بدن او وارد شده است. چندروز پس از تولد این هورمون از بین رفته و تورم سینه ها نیز فروکش می کند.
پوست و موی نوزاد: رنگ پوست نوزاد در ساعت اولیه تولد قرمز رنگ است و کم کم تغییر رنگ داده و صورتی می شود. پوست بعضی از نوزادان در هنگام گریه کردن به رنگ قرمز تیره یا بنفش کبود دیده میشود.
این مسئله جای نگرانی نیست و با رشد کودک بر طرف می گردد.
روی پوست نوزاد در هنگام تولد معمولا ماده چرب و سفید رنگی به نام”ورنیکس” دیده می شود. این ماده در تامین حرارت بدن نوزاد موثر است و نباید آن را پاک کرد. این ماده طی 24 ساعت بعد از تولد جذب پوست شده و اثری از آن باقی نمی ماند.
به نقل از پایگاه ساینس دایرکت (Science Direct)
